BBCAmerikan halkı Kasım ayında bir sonraki devlet başkanını seçmek için sandık başına gidecek.
Eski Başkan Donald Trump da ABD başkanı olmak için yeniden yarışıyor. Beyaz Saray’a giden uzun bir yol var ve Trump’ın önce kendi partisi Cumhuriyetçiler içindeki yarışı kazanması gerekiyor. 2024 seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti’nin adayı, muhtemelen Demokratların adayı olarak Başkan Joe Biden ile karşılaşacak.
Cumhuriyetçiler içerisindeki yarışa dair bilmeniz gerekenler:
Amerikan siyasetinde iki ana parti var
ABD’de liberal çizgideki Demokratlar şu anda Beyaz Saray’da. Muhafazakar kanattaki Cumhuriyetçiler ise muhalefette.
Demokratlar daha büyük hükümet desteği ve harcamalarına inanma eğilimindeyken, Cumhuriyetçiler ise genellikle daha az harcama ve devletin küçültülmesi çağrısında bulunuyor.
Cumhuriyetçi Parti adayının belirlenmesi neredeyse iki yıl sürüyor
Getty ImagesTrump, başkanlığı kazandığı 2016 yılından bu yana Cumhuriyetçi Parti’nin önde gelen isimlerinden biri. Ancak 2020 seçimlerinde Demokratlar’ın adayı Biden’a karşı seçimi kaybetti.
Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimi için Cumhuriyetçilerin ön seçim adı verilen süreçle adaylarını belirlemeleri gerekiyor.
Demokratlar’da Biden’ın adaylığına kesin gözüyle bakılıyor.
Ön seçimler eyalet seçimleri ve daha sonra ulusal konferanstan oluşuyor
Adaylar, seçimlerden bir yıldan daha uzun bir süre önce kendilerini öne çıkarmaya başlıyor.
Her eyalet, parti adayı olarak kimi istediğini oylamak için bir seçim düzenliyor.
Nihai aday ise Temmuz 2024’te yapılacak ve büyük bir siyasi etkinlik konumundaki Cumhuriyetçi Ulusal Kongre’de (RNC) resmen belli olacak.
Bir eyalet tercih ettiği adayı iki şekilde seçebiliyor
Neredeyse tüm eyaletlerde ön seçimler aynı şekilde, genel seçimlerde olduğu gibi gizli oylama ile yapılıyor. Az sayıda eyalette ise el kaldırma şeklinde yapılan bir parti içi oylama bulunuyor.
Eyaletlerde kimlerin oy kullanabileceğine dair farklı kurallar bulunuyor. Genellikle sadece Cumhuriyetçi Parti üyeleri oy kullanıyor.
Adaylar, kazandıkları oy sayısına bağlı olarak, kurultayda kendilerini temsil edecek belirli sayıda delegeye sahip oluyor.
Oy verme işlemi Iowa parti seçimleri ile başladı
Eyalet ön seçimleri Iowa’daki ön seçimle başladı. Eski başkan Donald Trump buradaki seçimleri büyük farkla kazandı.
Iowa’dan sonra New Hampshire ön seçimleri var.
Mart ayında “Süper Salı” olarak bilinen günde pek çok eyalette aynı gün seçim yapılıyor. Oylama Haziran 2024’e kadar devam etse de kimin kazanacağı o zaman belli olabilir.
TV tartışmaları
Ülkede milyonlarca insan başkan aday adaylarının politikalarını hararetli bir şekilde izlemek için ekran başına geçiyor. İlk TV tartışmaları Ağustos 2023’te başladı.
Ancak şimdiye kadar bu tartışmalar en popüler aday konumundaki Donald Trump olmadan gerçekleşti. Trump, ön seçimleri kim kazanırsa kazansın onu destekleyeceğine dair söz vermeyi reddetti ve rakipleriyle sahnede yüzleşmesine gerek olmadığını söyledi.
Trump yarışta favori ama işler değişebilir
Trump, hakkındaki suçlamalara rağmen parti içi anketlerde en popüler aday olmaya devam ediyor. Gizli belgeleri yasa dışı olarak saklamak, bir porno yıldızına yapılan ödemeleri örtbas etmek ve seçim sonuçlarını tersine çevirmeye çalışmakla suçlanıyor.
Hata yaptığını reddediyor ve suçlamaların siyasi olduğunu söylüyor. Hapse girse bile Beyaz Saray yarışında kalmaya devam edebilir.
Trump’ın yasal tehlikesi ve kürtaj hakkı belirleyici olacak
Trump’ın Cumhuriyetçi rakipleri arasında Florida Valisi Ron DeSantis ve ABD’nin eski BM Büyükelçisi Nikki Haley bulunuyor.
DeSantis genel olarak kültür savaşları konularına dayalı bir kampanya yürüttü, ancak güçlü bir başlangıcın ardından anketlerde düşüşe geçti.
Haley ise daha geleneksel bir Cumhuriyetçi partiye dönüş sözü vererek son haftalarda daha popüler hale geldi.
Hint asıllı Amerikalı işinsanı Vivek Ramaswamy, ırkçılık ve iklim konularında kurumsal dünyanın sahip olduğu “duyarcılık” ile mücadele etme sözü verdi ancak Iowa’daki TV tartışmasına katılmaya hak kazanamadı. Iowa ön seçimlerinde dördüncülüğü garantilenince de adaylıktan Trump lehine çekildiğini açıkladı.
